رله کنترل بار چیست؟

رله کنترل بار وسیله ای است که با استفاده از آن می توان از موتور تجهیزات الکتریکی در برابر افزایش جریان محافظت کرد. افزایش جریان در اثر اضافه بار اتفاق رخ خواهد داد و در این موارد لازم است تا با رله کنترل بار جهت جلوگیری از آسیب دیدن موتور در اثر افزایش جریان جلوگیری کرد.

لازم است این موضوع را ذکر نماییم که عملکرد رله کنترل بار تقریبا مشابه بی متال است و این دو المان هر کدام دارای وظیفه یکسانی می باشند. البته باید گفت که بی متال و رله کنترل بار با یکدیگر تفاوت هایی نیز داشته که در ادامه به آن ها می پردازیم اما در حالت کلی می توان گفت کنترل بار بهترین جایگزین برای بی متال می باشد.

در رابطه با عملکرد رله باید گفت که این المان در صورت اتفاق افتادن اضافه بار در مدار و سپس افزایش جریان باعث قطع جریان مدار می شود. از جمله مهم ترین کاربرد های کنترل بار نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مانع از سوختن موتور های سه فاز در اثر افزایش جریان به دلیل اضافه بار
• مانع از دو فاز شدن موتور های سه فاز
• مانع از سوختن موتور های سه فاز در اثر اتصال کوتاه
• جلوگیری از آسیب دیدن ترانس در اثر اضافه بار و اتصال کوتاه
• جلوگیری از آسیب دیدن ژنراتور ها در اثر اتصال کوتاه و اضافه بار
• جلوگیری از آسیب دیدن موتور های تک فاز و دو فاز

نحوه نصب رله کنترل بار

نصب رله کنترل بار به سادگی امکان پذیر بوده و تنها کافی است مراحل زیر به صورت کاملا صحیح انجام داد:

1. عبور دادن سیم های حامل جریان فاز ها از کانال های مجزای کنترل بار
2. قرار دادن و تنظیم کردن ترمینال های پانزده و شانزده به صورت سری در مدار فرمان کنتاکتور
3. استفاده نمودن از ترمینال هجده جهت دستگاه های هشدار دهنده در هنگام قطع
4. استفاده از دو ترمینال a1 و a2 برای تغذیه کردن دستگاه

این نکته را نیز لازم است ذکر نماییم که به هیچ وجه چگونگی جهت عبور جریان از داخل کانال های کنترل بار تاثیری در کارکرد آن نخواهد داشت.

تفاوت های کنترل بار با بی متال

شاید این سئوال برای بسیاری از افراد پیش آمده باشد که رله با بی متال از نظر عملکرد چه تفاوتی دارد و کدام یک از عملکرد بهتری برخوردار هستند؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت که رله کنترل بار از عملکرد الکترونیکی برخوردار است اما بی متال دارای عملکرد مکانیکی می باشد.

عملکرد بی متال به این صورت است که در اثر افزایش حرارت باعث قطع شدن مدار خواهند شد و همواره دمای محیط نیز بر عملکرد آن تاثیر گذار خواهد بود. در حالی که عملکرد ترانس به این صورت است که جریان های کوچکی که از هر خط ترانس عبور می کنند، را اندازه گیری کرده و می خواند و در صورت اضافه بار اقدام به قطع مدار فرمان می نماید.

برعکس بی متال دمای محیط به هیچ وجه بر روی رله کنترل بار تاثیری نخواهد داشت. به طور کلی می توان گفت عملکرد بی متال تا حدود زیادی به دما بستگی داشته و زمان واکنش آن ها نیز طولانی تر خواهد بود.

در حالی که رله به دلیل برخورداری از عملکرد القایی در صورت اضافه بار به سرعت واکنش نشان خواهد داد و سرعت عملکرد آن بسیار بالا می باشد.

ویژگی ها و مزایای کنترل بار

رله از ویژگی ها و مزایای بی شماری برخوردار است و قصد داریم مهم ترین مزایا و ویژگی های آن را به صورت کامل شرح دهیم. مزایا و ویژگی های مهم رله کنترل بار عبارتند از:

• افزایش دهنده طول عمر مدار الکترونیکی
• کاهش دهنده استهلاک مکانیکی
• برخورداری از عملکرد بسیار دقیق و سریع
• بهترین جایگزین برای بی متال
• عدم وابستگی به دمای محیط
• برخورداری از قابلیت تنظیم جریان
• برخورداری از قابلیت قفل شونده
• برخورداری از حالت اتوماتیک
• برخورداری از تایمر تاخیر جهت وصل نمودن مدار
• برخورداری از قابلیت تنظیم تاخیر در قطع مدار

این مزایا و ویژگی ها در رله بار کنترل باعث شده تا این المان جایگزین بی متال در صنایع مختلف شده و به صورت گسترده از آن استفاده نمایند.